|
WTO-NED
|
|
|
WTO.ZIP nulnummer van 1 mei 2000
------------------------------------------------------------------ 1. NOG EEN NIEUWSBRIEF! De redaktie over dit nulnummer WAAROM? Na het massale protest in Seattle en elders in de wereld en de mislukking van de ministeriële conferentie gaat de Wereld Handels Organisatie WTO na even kort slikken gewoon door met het bijwerken en afhandelen van haar agenda. De media en de politiek hebben daar nauwelijks aandacht voor. De nieuwsbrief WTO.ZIP zal in Nederland een bijdrage leveren aan de informatie en de publieke discussie over de WTO. WAT? WTO.ZIP wil internationale en nederlandse ontwikkelingen rond de WTO op overzichtelijke wijze, in korte artikelen in het Nederlands, samenvatten. Zo tracht de redaktie informatie die via internationale en Nederlandse mailinglijsten en websites beschikbaar is toegankelijker te maken. Bijdragen van organisaties die zich hier met aspecten of gevolgen van het WTO-beleid bezighouden zullen de interesse daarvoor vergroten. In vaste rubrieken willen we enkele organisaties voorstellen, informatiebronnen bespreken, afkortingen en vaktermen toelichten en een WTO agenda samenstellen. VOOR WIE? De nieuwsbrief is zowel bedoeld voor mensen die (weer) meer willen weten over en/of doen tegen de WTO en haar nieuwe spelregels voor liberalisering als voor diegenen die op hun terrein tegen WTO-beleid aanlopen en op zoek zijn naar een breder kader. WTO.ZIP wordt verspreid onder abonnees van de wto-nedlijst(1) en toegestuurd aan een ieder die zich bij de redaktie als abonnee opgeeft. Dit nulnummer wordt ook aan abonnees van de mailijst(2) en aan andere adresbestanden verzonden. Voor de volgende nummers moet je je dus opgeven. Dit doe je door ons een bericht te sturen op onyva@xs4all.nl met 'abonnement WTO.ZIP' als onderwerp. Laat ons weten hoe de nieuwsbrief bevalt. Wat kan inhoudelijk beter? En wat betreft de vormgeving? Doen zich technische problemen voor? Reakties zijn welkom. Stuur een berichtje naar: onyva@xs4all.nl VAN WIE? Bij voldoende belangstelling wil de Werkgroep Globalisering Delft/Den Haag ongeveer om de 2 maanden een nieuwsbrief uitbrengen. De werkgroep is qua samenstelling en aktiviteiten een gemengde basisgroep. Zij volgt al enige tijd de ontwikkelingen rondom MAI en WTO. Tijdens de campagne voorafgaand aan Seattle stelde zij de website 'Trouble' samen (zie http//www.stelling.nl/trouble) en nam deel aan acties en consultaties. (1) aanmelding door e-mail naar majordomo@xminy.nl met in tekstvak "subscribe wto-ned" (2) aanmelding door e-mail te sturen aan mailijst@dds.nl WTO---zzzzzzzzzzzzzzzzziiiiiiiiiiiiiiiiiiiiippppppppppppppppppppppp 2. EEN NIEUWE LENTE VOOR DE WTO? BESLUITVORMING BINNEN DE WTO Op 28 maart, 4 maanden na de gebeurtenissen in Seattle, werd er tijdens een informele bijeenkomst van de Algemene Raad van de WTO gepraat over verandering van het besluitvormingsproces binnen de WTO. Er werden echter geen wezenlijke veranderingen voorgesteld die kunnen leiden tot meer doorzichtigheid en een grotere deelname van alle lidstaten. Tijdens de formele bijeenkomst van de Algemene Raad op 3 mei zullen naar verwachting besluiten genomen worden over dit onderwerp. Voorgesteld is, dat besluitvorming plaats blijft vinden op basis van het consensusmodel en daaraan voorafgaande besloten vergaderingen waarin de voorstellen voorbereid worden. Het 'Greenroommodel' blijft gehandhaafd(1). Een aantal kleinere veranderingen betreft ondermeer de samenvoeging van vergaderingen die over hetzelfde thema gaan, meer technische assistentie en training en voor de armste landen, verbindingspersonen voor delegaties zonder eigen kantoor in Geneve. Volgens de meeste landen was de mislukking van 'Seattle' niet te wijten aan belangrijke procedurele tekortkomingen, maar aan het gewicht van de verschillende belangen bij onderwerpen die ter tafel kwamen. De enige wezenlijke kritiek op de voorstellen kwam van de kant van Pakistan, Cuba, Egypte, Uganda en Zimbabwe. Zij pleiten voor algemeen plenaire consultatie- en onderhandelingsrondes met een 'open einde'. Informele bijeenkomsten hebben dan alleen een funktie om impasses te doorbreken en de resultaten ervan zouden uiteindelijk weer plenair aan de orde komen. EU, Canada en US stellen voor om de uitwisseling van informatie tussen WTO en NGO's(2) te verbeteren. Daartoe is inmiddels een eerste maandelijks NGO-bulletin uitgebracht(3). Gezien het voorgaande is niet te verwachten, dat deze aanpak van nieuwe 'transparantie' veel zal opleveren voor critici van de WTO. (1) en (2) zie Globaal woordenboek voor de wereldhandel, dl 1 (3) deze is aan te vragen per email: ngobulletin@wto.org Bronnen: International Trade Reporter (6 april 2000) en Bridges Weekly (4 april 2000). HERKANSING VAN DE MILLENNIUMRONDE? De Quad - dat zijn de US, EU, Japan en Canada - is er veel aangelegen om een herkansing voor de Millenniumronde (4) op de WTO-agenda te krijgen. Maar voor het zover is, moeten ze onderling een aantal zaken regelen, En ook bepaalde tegemoetkomingen doen aan armere landen. Zaken waar veel kritiek op is zijn de landbouw- en visserijsubsidies van EU en Japan, het overspoelen van markten van veelal armere landen met goedkope goederen door met name de US, invoering van sociale clausule en milieumaatregelen. Het laatste wordt door veel arme landen gezien als louter protectionisme door het 'Noorden'. Er wordt regelmatig gespeculeerd over een begindatum voor die 'brede' onderhandelingsronde, bepaald door een of andere belangrijke bijeenkomst of gebeurtenis, zoals de G8-top in juli of de presidentiële verkiezingen in de US van november dit jaar. Tijdens de vergadering van de Raad voor Landbouw op 23 en 24 maart werd de benoeming van de Braziliaanse voorzitter geblokkeerd door Japan en de EU(5). Hierdoor komen ook de benoemingen van voorzitters van andere Raden in de verdrukking, zoals die voor de TRIPs. Dit is belangrijk, omdat de werkzaamheid van bepalingen in de relevante verdragen onderhevig is aan allerlei deadlines. Waarnemers zien de stap van EU en Japan als drukmiddel om een betere positie te verwerven in de uiteindelijk te verwachten uitruil van (een deel van de) landbouwsubsidies tegen de bereidheid daadwerkelijk te beginnen met de nieuwe 'brede' ronde. Als tegenstap wenst MERCOSUR instelling van een koppeling tussen voortgang in de onderhandelingen over diensten en die over landbouw. EU, US en Japan hebben veel belang bij een gunstige uitkomst van 'diensten'. Op een ander vlak lijken er meer vorderingen gemaakt te worden. Overal ter wereld worden besprekingen gevoerd gericht op economische samenwerking tussen regio's onderling en regio's en rijke landen. Het valt op, dat in de nieuwe verbanden afspraken gemaakt worden over zaken die op WTO-niveau moeilijk liggen. Zo werd tussen de EU en Mexico (lees: NAFTA) ook afspraken gemaakt over diensten (bank- en verzekeringswezen) en investeringen. De vraag is in hoeverre hier buiten het zicht van parlementen en NGO's om de weg wordt bereid voor een brede onderhandelingsronde in de WTO. (4) zie Globaal woordenboek voor de wereldhandel, dl 1 (5) Brazilië is een van de landen uit de CAIRNS-groep die veel kritiek heeft op de landbouwsubsidies van beide landen. Bronnen: Bridges Weekly (21 en 28 maart en 19 april 2000) HET 'ZUIDEN' MAAKT EEN VUIST Ondertussen werd van 10 tot 14 april in Havana de eerste 'South Summit' van de G77 gehouden, waarin o.a. gesproken werd over de rol van het 'Zuiden' in de WTO. Nadruk werd gelegd op onderlinge samenwerking, ondermeer om sterker te staan in nieuwe ronde van WTO- onderhandelingen. De ministers roepen in een verklaring op tot grotere markttoegang voor producten uit het 'Zuiden' en betere toegang tot technologische kennis en middelen. Ze willen verankering van 'speciale en gedifferentieerde behandeling' voor arme landen, zoals ooit in WTO- verband afgesproken, en uitbreiding daarvan. Verder blijven ze gekant tegen het opnemen van arbeids- of milieustandaards in handelsovereenkomsten. De belangrijkste uitkomsten van deze G77-bijeenkomst zullen worden voorgedragen voor bespreking tijdens de 'Millennium Summit' van de UN, die van 6 tot en met 8 september gehouden wordt. Een aantal leden van de G77 zei veel van de uitgangspunten en doelen te delen met organisaties die opriepen tot demonstratie in Washington tegen IMF- en WB-beleid. Volgens hen leidt dat beleid tot stabilisering van de armoede in plaats van stabilisering van hun economieën. De praktijk zal uitwijzen of de geformuleerde uitgangspunten leiden tot een stevigere, politieke positie van het 'Zuiden' tegenover het 'Noorden' danwel slechts met de mond beleden worden, zoals - volgens een afgevaardigde - eerder het geval was. Bronnen: Bridges Weekly (18 april 2000) en Washington Post (17 april 2000) NGO's FORMEREN ZICH ROND NIEUWE VERKLARING Ondertussen roepen een aantal internationale NGO's wereldwijd op om de zg. 'Krimpen of Zinken'-verklaring te ondertekenen. 'Shrink it or sink it - the Turn around agenda' poogt alle krachten te verzamelen en te bundelen door een gezamenlijke basis te scheppen voor het optreden tegenover de WTO. Het is een voortzetting van de vorig jaar gevoerde campagne 'No new Round - turn around', die gericht was tegen uitbreiding van het mandaat van de WTO. Toen waren er ruim 1500 ondertekenende organisaties, die afspraken bij hun regeringen aan te dringen op evaluatie en herziening van de WTO-struktuur en -verdragen. De verklaring is te lezen en te onderschrijven via: http://www.tradewatch.org (klik op 'WTO' op de aardbol) WTO---zzzzzzzzzzzzzzzzzziiiiiiiiiiiiiiiiiiipppppppppppppppppppppppp 3. WAAROM DE HERVORMING VAN DE WTO NIET ZINVOL IS Samenvatting van een tekst van Walden Bello Veel regeringen en non-gouvernementele organisaties (NGO's) roepen na de mislukte top in Seattle dat de Wereld Handels Organisatie (WTO) hervormd moet worden. Walden Bello betoogt dat dat geen zinvolle weg is, omdat er fundementele fouten in de WTO zitten. Die fouten zitten zowel in de uitgangspunten van de WTO, de wijze van besluitvorming en de plaats die de WTO inneemt, ook ten opzichte van andere multinationale verdragen. Bij de voorloper van de WTO, de GATT (General Agreement on Tariffs and Trade), werd tot halverwege de jaren '80 erkend dat speciale behandeling van ontwikkelingslanden nodig is, om die landen kansen op ontwikkeling te bieden. De huidige WTO laat zien dat dit absoluut niet meer het geval is. Integendeel, zowel het TRIM's akkoord (handelsgerelateerde investeringsmaatregelen) als de TRIP's (handelsgerelateerde intellectuele eigendomsrechten) laten zien dat de WTO de ontwikkeling van het 'Zuiden' effectief kan blokkeren. UITBUITEND De TRIM's verbieden maatregelen van landen om te zorgen dat zij profijt hebben van buitenlandse investeerders in de vorm van bijvoorbeeld technologie uitwisseling, maar ook door bescherming van lokale ondernemers. De TRIP's zorgen ervoor dat landen die technologie overnemen van in veel gevallen de Verenigde Staten of de landen in de Europese Unie, daarvoor moeten gaan betalen. Ontwikkeling op basis van het kopiëren van technieken zoals die in Japan en Zuid-Korea heeft plaatsgevonden is dan niet meer mogelijk. Zowel de TRIM's als de TRIP's bevoordelen multinationals in rijke landen ten koste van ontwikkelingslanden. Opvallend is dat eerdere afspraken die in het voordeel van ontwikkelingslanden kunnen werken niet of mondjesmaat worden uitgevoerd. Zo wordt import van textiel en kleding uit het 'Zuiden' nog steeds ernstig belemmerd ondanks afspraken daarover in de WTO. Het akkoord van Marrakesh van april 1994 om negatieve effecten van handelsliberalisatie in de minst ontwikkelde landen te compenseren is nooit uitgevoerd. Sinds het landbouwakkoord zijn de staatssteun en de subsidies aan de landbouwsector in de VS en de EU alleen maar gegroeid. KWAAD Besluiten binnen de WTO worden in feite genomen door de grote vier, de Quad: de VS, Japan, de EU en Canada. Er wordt sinds 1959 (toen nog GATT) niet meer gestemd. Ook in Seattle ging de besluitvorming via achterkamers waar de grote vier en met name de VS bepaalde welke andere landen werden uitgenodigd. Bij uitspraken over hervorming die na 'Seatlle' zijn gedaan door de amerikaanse minister Barshefsky en de directeur van de WTO Mike Moore is niet het voornemen uitgesproken om dit te veranderen. Een systeem dat elk land een stem geeft, of gewogen stemming op basis van bevolkingsaantallen, zal in het nadeel van de grote vier werken en dus nooit worden ingevoerd. De WTO wordt vaak aangeprezen als een op regels gebaseerd raamwerk dat arme en zwakke landen beschermt tegen eenzijdige maatregelen van sterkere staten. Het tegendeel is waar: de WTO is - net als veel andere multinationale of internationale verdragen - bedoeld om ongelijkheid te legitimeren en institutionaliseren. Het belangrijkste doel is om de geweldige inspanningen van sterke machten te beperken die nodig zouden zijn om veel kleine landen in het gareel te krijgen in een losser, minder gestructureerd internationaal systeem. ONEERLIJK Hervorming is een waardevolle strategie wanneer een in wezen goed systeem is ontspoord, maar niet wanneer een systeem zo fundamenteel oneerlijk is in doelen, principes en processen als de WTO. De WTO beschermt systematisch de belangen van rijke landen en de VS in het bijzonder. Het ondermijnt actieve maatregelen om ontwikkeling van het 'Zuiden' te bereiken en haalt daarmee het uitgangspunt van speciale behandeling radicaal onderuit. De WTO verheft ongelijkheid tot een principe van besluitvorming. Ontwikkelingslanden en de internationale solidaire gemeenschap (international civil society) moeten zich niet richten op de hervorming van de WTO, maar door een combinatie van passieve en actieve maatregelen de macht van de WTO drastisch verminderen en het tot een 'gewone' internationale institutie maken die naast en gecontroleerd door andere internationale organisaties, verdragen en regionale verbanden bestaat. Alleen in een lossere, minder gestructureerde en pluriformere wereld, met diverse 'checks and balances' kunnen gemeenschappen en landen in het 'Zuiden' de ruimte nemen om zich te ontwikkelen op basis van hun eigen waarden, tempo en strategie. Lisette de Boer Dit artikel is een vrije, samenvattende bewerking van het artikel 'Why reform of the WTO is the wrong agenda' van Walden Bello dat te vinden is op http://www.focusweb.org/. Het originele artikel is geschreven in het engels en ongeveer 6 pagina's lang. Walden Bello is directeur van 'Focus on the Global South' en professor sociologie en bestuurskunde aan de Universiteit van de Filipijnen. Hij woonde de drie ministeriële tops van de WTO bij als gedelegeerde van een maatschappelijke organisatie. Hij heeft veel geschreven over de WTO, waaronder de titel 'Iron Cage: The WTO, Bretton Woods Institutions, and the Third World ' verschenen in 1999. WTO---zzzzzzzzzzzzzzzzzziiiiiiiiiiiiiiiiiiipppppppppppppppppppppppp 4. PORTRET: DE VERENIGING INZET Vragen aan Anne Graumans(1) van INZET (INZET is een van de organisatoren van de internationale conferentie 'WTO: Linking with Development' (zie agenda) Wat voor soort organisatie is Inzet? Wat zijn doelstelling en doelgroep? INZET streeft naar een herverdeling van welvaart tussen Noord en Zuid, rijk en arm. INZET is een eigenzinnige, onafhankelijke organisatie die beleidsmakers, ondernemers en individuen in Nederland, Europa en het 'Zuiden' wil prikkelen om vanuit eigen expertise en persoonlijke overtuiging hun bijdrage hieraan te leveren. INZET organiseert debatten, seminars en publieksactiviteiten, verzorgt publicaties en geeft een opinieblad uit om een draagvlak te creëren voor haar ideeën en het publieke debat te stimuleren. Wat is de financieringsbron van Inzet? INZET ontvangt subsidies van de NCDO, de EU, DGIS(2),VROM, en dergelijke. Met welk aspect van het WTO-beleid heeft Inzet te maken? Het WTO programma van INZET richt zich op de positie van de minstontwikkelde landen in de WTO, vooral wat betreft markttoegang en technische assistentie. Wat wil Inzet bereiken ten aanzien van dit aspect? INZET wil de participatie van minstontwikkelde landen in de WTO en in de wereldhandel vergroten. INZET wil daarom de capaciteit van maatschappelijke organisaties in de MOL's(3) om een handelsdebat te voeren en de regering te stimuleren om de handelsbelangen te verdedigen, vergroten. Wat is jullie aanpak daarvoor? INZET werkt samen met ZARD in Zambia en TANGO in Tanzania. Fondsen zijn beschikbaar gesteld aan deze organisaties om onderzoek te verrichten, voorlichtingsmateriaal te produceren en seminars te organiseren. In Nederland volgt INZET, in samenwerking met de WTO werkgroep van de Zuid Noord Federatie(4), het beleidsproces en het debat, schrijft opinie-artikelen, lobby brieven en organiseert seminars. Wat is jullie standpunt over het beleid van de NL-regering en de Europese Commissie wat betreft de WTO? De EU houdt te weinig rekening met de belangen van de MOL's en de geringe capaciteit van de MOL's om die belangen te verdedigen. Terwijl de EU haar markten kan beschermen, worden reële problemen van de MOL's niet onderkend. Het standpunt van de Nederlandse regering is op vele punten lovenswaardig, echter zij krijgt die niet verkocht aan de andere Europese lidstaten. Het ontbreekt aan politieke wil om concrete toezeggingen te doen aan juist die landen die het het meest nodig hebben. Heeft 'Seattle 99' iets veranderd in jullie inzet of aanpak? Seattle heeft weinig veranderd aan de aanpak van INZET. De gebeurtenissen in Seattle hebben bevestigd dat maatschappelijke organisaties een grote rol kunnen spelen, en dat ontwikkelingslanden niet langer allerlei maatregelen en afspraken slikken waarvan de voordelen voor hen niet duidelijk zijn. Hoe zou de WTO zich moeten ontwikkelen volgens Inzet? De WTO is alleen levensvatbaar als de kosten en de baten van verdere handelsliberalisering evenredig verdeeld worden over de 136 lidstaten. Daarbij moet onderkend worden dat ontwikkelingslanden technische assistentie nodig hebben om daadwerkelijk te "winnen" van handel en speciale maatregelen, zoals het markttoegang initiatief. Wat is daarvoor nodig? Het draait om politieke wil van de rijke landen om de kosten en baten te verdelen. Ook is er meer debat nodig in ontwikkelingslanden en tussen ontwikkelingslanden en moeten posities bepaald worden en voorstellen geformuleerd. (1) Anne Graumans, Projectmedewerker WTO-Lomé Vereniging INZET; Keizersgracht 132; 1015 CW Amsterdam tel: 020-6273339; fax: 020-6273839 agraumans@inzet.nl; http://www.inzet.nl (2) Directoraat Generaal Internationale Samenwerking van de EC (3) Minst Ontwikkelde Landen, zie Globaal woordenboek ..., dl 1 (4) INZET is een van de deelnemers van de Zuid Noord Federatie (ZNF) WTO---zzzzzzzzzzzzzzzzziiiiiiiiiiiiiiiiiiiiippppppppppppppppppppppp 5. GLOBAAL WOORDENBOEK VOOR DE WERELDHANDEL, deel 1. EZ consultaties - Gesprekken op het ministerie van economische zaken met vertegenwoordigers van Nederlandse NGO's (zie aldaar) over mogelijke regulering of vrijmaking van de wereldhandel. De invloed van de NGO's hierop is vrij klein. Als in: "Bij de EZ consultaties wordt Max Havelaar koffie uit de automaat geserveerd". GreenRoom - Achterkamertje, om onduidelijke redenen groen geschilderd. Als in: "Bij de onderhandelingen over de milenniumronde van de WTO werden in de GreenRoom de belangrijkste beslissingen genomen door de grote landen". ICC - International Chamber of Commerce (Internationale Kamer van Koophandel). Invloedrijke NGO, streeft naar maximale vrijheid van kapitaal en goederen alsmede een minimale vrijheid van mensen. Als in: "Toen de Amerikaanse minister van handel de mislukking van de Millenniumronde aan de NGO's weet doelde ze niet op de ICC." Millenniumronde - Poging om in een nieuwe onderhandelingsronde de wereldhandel definitief volgens de wensen van de ICC vrij te maken. Start mislukt door tegenwerking van de NGO's en de vele landen die niet tot de GreenRoom werden toegelaten. Als in: "De Millenniumronde brengt ook welvaart aan ontwikkelingslanden". MOL - Minst Ontwikkeld Land. Land dat met geen mogelijkheid de eigen economische problemen meer kan oplossen door grote armoede en enorme schuldenlasten. Sinds enige tijd circuleren er voorstellen om de MOL's hun schulden kwijt te schelden in ruil voor opening van hun markten en het tegengaan van migratie uit die landen; wel vrij verkeer van kapitaal; meer niet van goederen, zodat de arbeiders aldaar voor een hongerloon voor ons kunnen gaan produceren. NGO's - Niet goevernementele organisatie. Organisatie die niet aan de overheid en aan een bedrijf gebonden is en probeert invloed uit te oefenen op internationale besluitvorming. Als in:" De Internationale Kamer van Koophandel (ICC) is een invloedrijke NGO en heeft toegang tot de GreenRoom". WTO---zzzzzzzzzzzzzzzzziiiiiiiiiiiiiiiiiiiiippppppppppppppppppppppp 6. DE EU OP WEG NAAR EEN NIEUWE RONDE Interview met Erik Wesselius, CEO Na het falen van de ministeriële conferentie van de WTO in Seattle gaat de EU in een rap tempo door met de voorbereiding van een nieuwe, omvattende ronde van WTO onderhandelingen. Wij spraken met Erik Wesselius, lid van de onderzoeksorgansiatie Corporate Europe Observer, CEO(1). Een organsatie die zich met name richt op de rol van het bedrijfsleven in de Europese politiek. Sinds Seattle reisde de Europese Commissaris Pascal Lamy onder andere naar India, naar de Euro-Afrikaanse top in Caïro en naar Brazilië om steun voor een snelle nieuwe WTO-ronde te vinden. In hoeverre lukte hem dat? Dat is moeilijk te achterhalen. Ik analyseerde zijn speeches, ook voor business lobby's, het is steeds in wezen hetzelfde verhaal, aangepast aan de situatie. Hij zal natuurlijk blijven zeggen dat bv India best wil meedoen omdat hij de indruk wil wekken dat alles aan het schuiven is. Maar zover ik heb begrepen werd vorige maand in de WTO het noodpakket(2) voor de ontwikkelingslanden (met meer markttoegang voor MOL's, uitstel van implementatie van sommige WTO- regels, technische assistentie, …) afgewezen door de ontwikkelingslanden. NIEUWE TAAL Om zo veel mogelijk landen achter zich te scharen heeft de EU zich flexibeler opgesteld wat het bereiken van haar doelstellingen betreft. Maar concessies wil de EU slechts dan doen als ook de andere landen bereid zijn toe te geven. Op welke agendapunten heeft de EU sinds Seattle haar doelstellingen werkelijk bijgesteld en waar staat dat nog te verwachten? Tot nu toe is er niets veranderd aan het mandaat, alle oude papers gelden nog. Er zijn een paar extra papers erbij gekomen, maar de opstelling van de EU is nog dezelfde. Slechts het taalgebruik is aangepast: Lamy praat nu van een 'inclusive round' (een alles en iedereen erbij betrekkende ronde) ipv van een 'comprehensive round' (alles omvattende ronde) om de ontwikkelingslanden erbij te betrekken. In het kader van de ingebouwde agenda zijn WTO-onderhandelingen over de liberalisering van de handel in landbouw en diensten van start gegaan. Ook hier praat de EU over flexibiliteit maar blijft hameren op haar concept van multifunctionele landbouw. Welke kant gaan de onderhandelingen op en welk verband wordt er gelegd met de nieuwe ronde? Inhoudelijk weet ik niet zo goed wat er precies speelt. De onderhandelingen over diensten lijken me inhoudelijk nog niet zo serieus te zijn. Er is er een onderhandelingsschema opgesteld en de onderwerpen zien er vrij onbenullig uit. Maar misschien vergis ik me daar in, want er is nog geen goed onderzoek bekend dat dat echt heeft uitgezocht. Lamy zegt in ieder geval dat hij geen enkel brood ziet in onderhandelingen in landbouw en diensten. Zij zullen langzaam en zeer moeilijk worden als er geen nieuwe ronde komt. Ik begrijp dat de EU op landbouwgebied probeert de boel te blokkeren om zo een nieuwe ronde af te dwingen. INPALMEN Behalve met de onderhandelingen met andere landen is de EU ook bezig om de bezwaren van de NGO's weg te nemen. Een aantal grote NGO's zoals Oxfam GB, WWF, Save the Children en Action Aid voert met de Europese Commissie (EC) een discussie over onderzoek naar de invloed van WTO liberaliseringen op een duurzame ontwikkeling. Wat is van dit EC initiatief voor een 'Sustainable Impact Assessment' (SIA) te verwachten? De EU heeft als tactiek om grote clubs als WWF in te palmen. De SIA is daar maar een middel voor. In april is uit het niets een contactgroep en een structuur van consultaties opgedoken. Die bestond al een tijdje en het WWF zit daar ook in. De hele structuur die is opgezet valt zeker niet te behappen voor organisaties buiten Brussel. Ze hebben bv elke maand consultatiebijeenkomsten over bepaalde thema's. Verder wordt de contactgroep geacht aan info-spreiding te doen. Tot nu toe is dat niet of niet goed uitgevoerd. Dat zou fors moeten veranderen. Blijkbaar hebben een aantal Brusselse NGO's besloten om de EU te steunen om zo'n brede nieuwe ronde op poten te zetten. De Commissie paait hen ook, omdat hun beloofd is, dat ze allerlei stukken zullen krijgen. Zo is dit consultatiestelsel dus geen werkbare basis voor een dialoog met organisaties die de 'Krimpen of Zinken'-verklaring gaan ondertekenen. Een grote groep NGO's zou moeten weerspreken wat de EC beweert, namelijk dat ze een contactgroep heeft die de hele NGO-gemeenschap vertegenwoordigt. MEER MACHT De EC tracht haar positie niet alleen tegenover de WTO- onderhandelingspartners en de NGO's te versterken. Ook binnen de EU probeert zij een machtigere positie tegenover de lidstaten te verwerven. Wat is de essentie van de plannen die voor de volgende intergouvernementele conferentie, de IGC2000, op de agenda staan? Het doel is dat de Commissie het bij internationale onderhandelingen ook op het gebied van investeringen en intellectueel eigendom voor 't zeggen krijgt. Dat zal betekenen dat zij dan niet meer met een probleem zit als een land dwars gaat liggen, zoals dat met Frankrijk bij de MAI nog wel het geval was. De macht wordt daardoor verder in Brussel geconcentreerd. Dat maakt het voor campagnes veel lastiger. Er zijn meer mogelijkheden om op nationaal niveau verzet vorm te geven. SAMENWERKEN De belangrijkste medestrijders voor een nieuwe ronde zijn de ondernemers. In de nieuwe CEObserver(3) gaan jullie uitgebreid in op de rol van deze samenwerking tijdens de voorbereiding van Seattle. Internationale ondernemersverenigingen (ICC, UNICE), brancheorganisaties (b.v. Information Technology Industry Council) en individuele bedrijven worden door de EC onder meer betrokken bij overleggroepen over agendapunten van WTO-onderhandelingen (b.v. European Services Forum (ESF), Investment Network). Kun je aan hand van het ESF uitleggen hoe daarmee de EC onderhandelingspositie wordt beïnvloed? Ze zijn daar lekker bezig. Een consultatiebureau voert voor de EC een enquête bij allerlei bedrijven uit. De bedrijven geven aan wat hun prioriteiten zijn en waar ze liberalisering willen. Dat gaat in belangrijke mate de onderhandelingsstrategie van de EU bepalen. CEO heeft bij de EC alle correspondentie opgevraagd tussen EC en ESF. Dat weigeren ze ons te geven, omdat 't om een soort gevoelige informatie zou gaan. En omdat 't ook informatie van bedrijven omvat en onderhandelingsstrategieën. Ook hier is het dus weer lastig achter details te komen. (1) Corporate Europe Observatory Paulus Potterstraat 20; 1071 DA Amsterdam; Netherlands tel/fax: +31-20-6127023; ceo@xs4all.nl; http://www.xs4all.nl/~ceo/ (2) ook wel genoemd: 'confidence-building' package (3) CORPORATE EUROPE OBSERVER, ISSUE 6, APRIL 2000 Jochen WTO---zzzzzzzzzzzzzzzzzziiiiiiiiiiiiiiiiiiipppppppppppppppppppppppp 7. VAKBEWEGING OVER SOCIALE CLAUSULE EN WTO. Van 3 tot en met 7 april vond in Durban (Zuid-Afrika) het jaarlijkse congres plaats van de ICTFU (het Internationale Verbond van Vrije Vakverenigingen). Vertegenwoordigers van de 215 aangesloten bonden uit 145 landen discussiëerden over het thema 'Globalisering van sociale rechtvaardigheid in de 21ste eeuw'. Men gaat ervan uit, dat handel en investeringen kunnen bijdragen aan meer groei van de economie en daarmee levensstandaard en werkgelegenheid. En dat zo ook de groeiende armoede bestreden kan worden. In de visie van de ICFTU kunnen verreikende verbeteringen in de mechanismen van de WTO sociale ontwikkeling en respect voor de rechten van arbeiders bevorderen. De WTO-leden worden opgeroepen stappen te zetten die moeten leiden tot een daadwerkelijk integratie van (in 1996 algemeen erkende) basis-arbeidsstandaards in de WTO-verdragen en -instituties. Verder wil men, dat er een permanente WTO-werkgroep voor arbeids-standaards komt en een consultatiestruktuur voor vakbonden en bedrijven. Men draagt de ILO (Internationale Arbeids Organisatie van de UN) voor als organisatie die de taak heeft ook binnen de WTO inhoud en interpretatie van de standaards te verzekeren. De ICFTU kiest er voor zich vooral te richten op langetermijn invloed in de WTO vanuit het principe van het driepartijenoverleg (overheden, bedrijven en vakbonden). Men erkent, dat de invloed van de ILO niet veel verder gaat dan het uitoefenen van een morele druk op regeringen. En dat bepaalde regeringen zelfs daarvan niet onder de indruk raken (o.a. Birma, China). Bronnen: ICFTU Congress statement on international standards and trade workers' rights in the WTO (5 april 2000), ICFTU Congress on an ICFTU strategy to defend trade union rights (5 april 2000) en Bridges Weekly 11 april 2000). Rob WTO---zzzzzzzzzzzzzzzzzziiiiiiiiiiiiiiiiiiipppppppppppppppppppppppp 8. WTO-AGENDA: WTO nieuwsbrief voor NGO's Sinds april brengt de WTO een nieuwsbrief uit gericht aan NGO's, genaamd WTO MONTHLY BULLETIN FOR NGO'S. Het geeft een overzicht van bijeenkomsten met NGO's en van onderwerpen waar NGO's gevoelig voor zijn. Bovendien het belangrijkste algemene nieuws over de WTO, persberichten en de toespraken van Directeur Generaal M. Moore. Alles in een vrijwel optimistisch tintje over de veelbelovende vooruitgang ("the WTO working at its best") zoals dat hoort voor officiële mededelingen. Handig zijn wel het overzicht van onderwerpen met verwijzingen naar officiële documenten en de agenda. Hieronder een greep uit het BULLETIN. In de volgende nummers van WTO- AGENDA zullen we ingaan op enkele onderhandelingsonderwerpen. TOESPRAKEN VAN M. MOORE: * WTO Director-General Mike Moore will participate in a conference on the role of nation states, private enterprises and NGO's in the international economic order, organized by the Konrad-Adenauer Stiftung (4 May 2000, Frankfurt, Germany). * WTO Director General to speak at International Chamber of Commerce 33rd World Congress (5 May 2000, Budapest, Hungary). Verwacht wordt dat hij hier uitspraken doet over het resultaat van de Algemene Raadsvergadering van 3 mei a.s. UITTREKSELS UIT DE VOORLOPIGE AGENDA: WTO Raadsvergaderingen: Algemene Raad : 3 mei, 10 okt., 7+8 dec. Raad voor handel in diensten: 26 mei, 7 juli, 26 okt. Raad over TRIP's : 26-30 juni, 21+22 sept., 27 nov.-1 dec. Commissie en werkgroepvergaderingen: Landbouw: 28-30 juni, 27-29 sept., 15-17 nov. Diensten (GATS): 4+5 mei, 14 juni Overheidsaanbestedingen: 11-13 juli, 18 juli, 29 sept. Milieu en ontwikkeling: 28 juni, 5+6 juli, 24+25 okt. Investeringen: 8+9 juni Je kunt je op het WTO MONTHLY BULLETIN FOR NGO'S abonneren door een berichtje te sturen naar ngobulletin@wto.org De volledige voorlopige agenda is beschikbaar via http://www.wto.org/wto/about/meets.doc WTO---zzzzzzzzzzzzzzzzzziiiiiiiiiiiiiiiiiiipppppppppppppppppppppppp 9. AGENDA NEDERLAND * MA 8 mei, 20 uur, De Balie (A'dam) Debat: 'Tussen markt en staat' met Jorritsma, Van der Zwan, Brinkman, olv André van Es * VR 12 mei, 20 uur, Rode Hoed (Keizersgracht 102, A'dam) Forum: 'Social Movements Today---Strategic Steps Forward' met Susan George (TNI), Kees Stad (XminY), Joel Rocamorra (Director of Institute for Popular Democracy, Manila, TNI Fellow), Theo Ruyter (ATTAC NL), Dot Keet (Alternative Information & Development Centre, Cape Town) * ZO 14 mei, 13 uur, TNI (Paulus Potterstraat 20, A'dam) Tax the Rich! --- Round Table Discussion on Global Taxes & Tobin Tax hosted by TNI & ATTAC with Walden Bello (Director of Focus on the Global South, Bangkok), Howard Wachtel (Economics Professor at the American University of Washington) * DI 16 mei, 19-21 uur, Tweede Kamergebouw Open expert meeting van Groenlinks over de VN aanmelden bij Annemarie Gehrels, Beleidsmedewerker Ontwikkelingssamenwerking GroenLinks Tweede Kamerfractie: A.Gehrels@tk.parlement.nl * WO 17 mei, 20.30 uur, Op Drift (Eerste Drift 2, Groningen) Video: 'TRY AND ERROR: Cologne1999 - 'Strategies' Against Global Summits', Organic Chaos Network, 1999, 30 min. Aansluitend discussie over 'tegentop-activisme' * DO 18 mei, A'dams Vredescafé (Buurtcentrum Lydia, R. Hartmanplein 2a, A'dam) Debat over armoedebestrijding: 'Hoe democratisch is globalisering?' met Halil Gur, René Heeskens, Hans v. Heyningen ea * VR 19 mei, 20 uur, CAVIA FilmHuis (tel 020-6811419; van Hallstraat 52-I, A'dam) Video: 'TRY AND ERROR: Cologne1999 - 'Strategies' Against Global Summits', Organic Chaos Network, 1999, 30 min. Voorafgegaan door N30 (30 min), vrolijk verslag van de 'Slag om Seattle'. * ZA 20 mei, 20.30 uur, Op Drift (Eerste Drift 2, Groningen) informatieavond met films over de protesten tegen de EXPO2000 in Hannover * DO 25 mei, West Indisch Huis (Herenmarkt 92/99, A'dam) Internationale conferentie: 'WTO: Linking with Development' door ZNF, met bijdragen van INZET, SOMO, Milieudefensie, Wemos, Wereldwinkels, Novib, Hivos en ICCO, SNV, SOH en Agriterra Workshops van 10-13 uur en van 14-17 uur over bijna alle WTO aspecten: besluitvorming, financiële diensten, milieu, voedselzekerheid, ontwikkeling, arbeidersrechten, markttoegang voor MOL's en kleine bedrijven, eigendomsrechten en een voorbeeld uit Bolivia. Debat vanaf 20 uur: How to democratise decision making regarding the global economic system and the WTO, met E. Herfkens, W. Bellow en vertegenw. van ILO, FNV en VNO-NCW informatie bij http://www.znf.net, aanmelden bij Wemos 020-4688388 * DO 25 mei, 14.30-16.30 uur, vaste kamercomm. v Economische Zaken. Behandeling van een brief van de Zuid Noord Federatie: "Concreet vragen wij van de Nederlandse overheid haar standpunt te herzien omtrent: Institutionele hervorming van de WTO voordat onderhandelingen over een nieuwe ronde kunnen beginnen; Afschaffen van de exportsubsidies voor de Europese landbouwsector; Een peace clause voor de implementatieproblematiek waarmee ontwikkelingslanden kampen; Vrije markttoegang voor alle producten uit de minst ontwikkelde landen; Een pro-actieve benadering bij het zoeken naar oplossingen van de problematiek rondom de relatie van handel en arbeid, handel en milieu en handel en voedselzekerheid; Extra fondsen voor technische assistentie." Op de agenda de doorgeschoven punten van een zitting van 5 april:
* DO 22 juni, 19-21 uur, Tweede Kamergebouw Open expert meeting van Groenlinks over milieu & ontwikkeling. aanmelden bij A. Gehrels: A.Gehrels@tk.parlement.nl, zie 16 mei. AGENDA INTERNATIONAAL * 1-2 juni, Boston, US Quad-vergadering (discussie over het lanceren van een nieuwe onderhandelingsronde). * 5 mei, Brussel, België Strategiebijeenkomst van NGO's die 1999 de verklaring 'No new round - turn around!' hebben getekend. * juli, G8-top * 6-8 september, 'Millennium Summit' van de UN |