INLEIDING
 

Het is op zichzelf wonderlijk dat er in 'van Dale, Groot Woordenboek der Nederlandse taal' bij het trefwoord Vrijmetselarij geen enkele ongunstige vermelding staat, dit in tegenstelling tot andere op een godsdienst betrekking hebbende termen. Zo betekent rooms ook achterbaks en gluiperig en jezuïtisch heeft een nog beledigender inhoud. Bij het trefwoord jood staat zelfs een hele reeks betekenissen die beledigend zijn voor het joodse geloof. Calvinistisch heeft eveneens niet altijd een neutrale betekenis en zelfs het bij protestanten geëerde begrip diaconie heeft een minder positieve klank. Dat is wonderlijk omdat de Vrijmetselarij door de eeuwen heen door velen verbonden wordt met allerlei ongunstige zaken als geheimzinnigheid

Dr. Joh. S. Wijne

 

waarmee stiekem revoluties worden voorbereid, het christendom wordt bestreden en men elkaar op een mafiaachtige manier beschermt en baantjes toespeelt. Kortom, de Vrijmetselarij staat in de ogen van velen voor een samenzwering. Maar wie de Vrijmetselarij niet zo serieus neemt, bespot haar met de mening dat het om een clubje gaat van goed gesitueerde mannen die maar geen afscheid kunnen nemen van hun puberteit en geheime spelletjes met elkaar spelen, zoals ze dat vroeger als jongens onder elkaar deden. En tegenwoordig wordt de Vrijmetselarij ook nog gezien als één van de laatste conservatieve bolwerken van mannen tegen de emancipatie van de vrouw. Toch wordt er door 'van Dale' in het geheel niet naar dit soort opvattingen over de Vrijmetselarij verwezen. De echte aanhangers van die meningen zullen daar zeker de verklaring voor hebben dat die vrijmetselaren vast en zeker ook de redactie van dit algemeen als deskundig beschouwde woordenboek in hun samenzwering hebben opgenomen. Voor hen is dit boekje nauwelijks bedoeld. Vooral uit angst zekerheden in hun bestaan te verliezen, blijven zij hun vooroordelen cultiveren. Deze publikatie wil daarentegen duidelijk maken dat de Vrijmetselarij ondanks haar beslotenheid geen geheim genootschap is waarin complotten worden gesmeed, maar dat ze een geheim bevat. En dan niet het geheim in de betekenis van verborgen, maar in zekere zin als synoniem aan mysterie, zoals de natuur nog vele geheimen bevat. Dit boekje wil de werkelijkheid achter dat geheim vertellen, juist ook, omdat het misschien wel helemaal geen mysterie is, dat al zo veel eeuwen zovelen de methode van de Vrijmetselarij hebben gebruikt bij het zingeven aan hun bestaan. Terecht heeft de Amerikaanse historicus Robert Darnton er op gewezen dat de geschiedenis van de mensheid in belangrijke mate het verhaal is van '...de nooit aflatende poging van de mens zin en betekenis te vinden in de wereld om hem heen en in zich zelf.' De schrijver is zelf historicus en daarom is deze publikatie vooral geschiedschrijving. Het is het verhaal hoe vrijmetselaars de methode van de Vrijmetselarij hebben gebruikt in die 'nooit aflatende poging'. Dit boekje is daartoe in drie hoofdstukken verdeeld. Die poging kent een religieuze en een sociale kant. Aan beide aspecten is een hoofdstuk gewijd. Daar zitten enkele overlappingen in. Dat was niet te voorkomen, omdat de religieuze en de sociale kanten van het menselijk leven wel onderscheiden kunnen worden, maar niet gescheiden. In het laatste hoofdstuk wordt een historische schets gegeven van de plaats van de Vrijmetselarij in de cultuurgeschiedenis, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de betekenis die ze in werkelijkheid heeft gehad en de rol die haar vaak - en dan vrijwel altijd ten onrechte - wordt toegeschreven. Een en ander heeft daarom de bedoeling als het ware te onthullen van wat altijd nog door zovelen als geheimzinnig wordt beschouwd aan de Vrijmetselarij. En daarmee is het tegelijkertijd een poging duidelijk te maken waarom de methode van de Vrijmetselarij al zo lang wordt gebruikt om antwoord te vinden op de vragen rond de zingeving van het bestaan. Misschien juist wel, omdat die methode er immers aan wil bijdragen dat de Vrijmetselarij '...het middelpunt van vereniging wordt en het middel om oprechte vriendschap te stichten tussen mensen die anders in voortdurende verwijdering van elkaar zouden gebleven zijn.' En waarschijnlijk is dit een van de diepste verlangens van de mens.
 
Dr. Joh. S. Wijne
 
Voor inlichtingen en bestellingen

e-mail FAMA