Wat is Vrijmetselarij?
De Vrijmetselarij is een stroming die streeft naar verdieping van inzicht op geestelijk en zedelijk gebied. Zij gaat daarbij uit van het bestaan van een geestelijke werkelijkheid achter het waarneembare, of, zo u wenst, een Ordenend Beginsel. Vrijmetselaren spreken in dat verband van "de Opperbouwmeester des Heelals".
Dus een soort godsdienst?
Een levensbeschouwing, kenmerk van een godsdienst, is de vrijmetselarij vreemd. Zij heeft respect voor de boodschap van vele geestelijke stromingen, maar voelt zich vrij van dogmatisme en allen-bindende leerstellingen.
Wat onderscheidt de vrijmetselarij van andere geestelijke stromingen?
De vrijmetselarij heeft veel met andere geestelijke stromingen gemeen. Maar zij onderscheidt zich daarvan door haar geheel eigen methode van werken die wordt gekenmerkt door het gebruik van ritualen en symbolen in de loge.
Wat is een loge?
In het Engeland van de middeleeuwen leefden en werkten de bouwlieden van kathedralen e.d. in bouwhutten, "lodges". Ons woord "loges" herinnert daaraan. Een loge is een zelfstandige vereniging van vrijmetselaren. Zo wordt ook de plaats genoemd, waar zij elkaar wekelijks, twee-wekelijks of maandelijks ontmoeten. Soms hebben die ontmoetingen, ook wel comparities genaamd, het karakter van vergaderingen. Daar worden dan maçonnieke onderwerpen behandeld. Ook wel algemeen-maatschappelijke, maar steeds onder de strikte voorwaarde dat daarvan geen polariserende invloed uitgaat. Daarnaast zijn er de maçonnieke plechtigheden, bijvoorbeeld wanneer een nieuw lid in de loge wordt aangenomen, dan wel aan iemand die al lid is, de graad van gezel of meester wordt verleend.
Wat is een rituaal?
Een rituaal is een ceremonieel, bestaande uit het uitspreken van teksten en het verrichten van symbolische handelingen, al dan niet muzikaal begeleid. Onze cultuur kent tal van riten die in sterk-aangepaste vorm nog altijd voortbestaan als gebruiken bij belangrijke gebeurtenissen als geboorte, huwelijk en overlijden.
Evenals de vroegere bouwloges kent ook de vrijmetselarij een aantal ritualen, onderdeel vormend van bepaalde plechtigheden.
Is de vrijmetselarij mystiek?
Niet ontkend kan worden, dat de opvoering van een rituaal tijdens een maçonnieke plechtigheid de mogelijkheid in zich heeft van een mystieke beleving.
Is de vrijmetselarij esotherisch?
Tijdens een maçonnieke plechtigheid biedt het rituaal de aanwezigen de mogelijkheid om deze plechtigheid op een geheel eigen wijze te ondergaan en te interpreteren, los van de uiterlijke vorm waarin dit rituaal wordt uitgevoerd. Dit innerlijk verwerken wijst op een esotherisch karakter.
Wat zijn symbolen?
Symbolen zijn eigenlijk niet anders dan hulpmiddelen bij het overbrengen van gedachten of gevoelens die vaak moeilijk onder woorden zijn te brengen.
Het hart als symbool van de liefde, het anker als symbool van zekerheid en veiligheid en een vlag als symbool van een natie zijn daar voorbeelden van.
Ook ontleent de vrijmetselarij veel van haar symbolen aan de vroegere ambachtelijke bouwloges. Behalve van bouwsymbolen maakt zij ook gebruik van lichtsymbolen.
Van wanneer dateert de vrijmetselarij in Nederland?
In ons land kwam in 1734 in Den Haag de eerste Nederlandse vrijmetselaarsloge bijeen. In 1756 verenigde een tiental loges zich tot wat sinds de Franse tijd "Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden" heet.
De Orde heeft een uitsluitend nationaal karakter en is volledig autonoom, evenals de nationale organisaties in andere landen. Er bestaat dus geen internationaal overkoepelend orgaan.
Wie zijn er vrijmetselaar?
Bij aanmelding voor het lidmaatschap spelen maatschappelijke achtergrond, levens- en wereldbeschouwelijke opvattingen géén rol. Van groot belang is dat men belangstelling heeft voor geestelijke en zedelijke vraagstukken en ontvankelijk is voor symbolen en ritualen. Men moet open staan voor meningen van anderen en bereid zijn om daarvan te leren. Wie er links-of rechts-totalitaire opvattingen op nahoudt, zal zich in de vrijmetselarij niet thuis voelen.
Kunnen vrouwen lid worden?
Eertijds kenden de ambachtelijke loges alleen mannelijke arbeiders. De symbolische loges hebben die lijn doorgetrokken en vormen traditioneel en principieel een mannengemeenschap waarvan de vrouw geen lid kan zijn. Dat mag niet als discriminerend ten opzichte van de vrouw worden beschouwd. Voor de vrijmetselaar blijft zij een ereplaats behouden. Zo wordt van een candidaat-lid verwacht dat zijn partner vooraf met zijn toetreding instemt.
Bij diverse gelegenheden wordt de vrouw bij het logeleven betrokken. In hoeverre zij in zijn ontwikkeling als vrijmetselaar kan delen, zal geheel van hem afhangen. Overigens bestaan er ook een verwante orde voor vrouwen, "Vita Feminea Textura" en een gemengde Orde van vrijmetselaren "Le Droit Humain".
Wat is toch dat geheim van de vrijmetselarij?
Maçonnieke bijeenkomsten kunnen alleen door vrijmetselaren worden bijgewoond
Dat is geen geheimzinnigdoenerij, maar het duidt wel op beslotenheid. Buitenstaanders zou de diepe betekenis van het geheel van rituele en symbolische handelingen tijdens zulke plechtigheden vrijwel zeker ontgaan. Alleen de vrijmetselaar die zich in dat geheel betrokken weet, er steeds weer nieuwe facetten aan ontdekt en nieuwe waarden aan toevoegt, is tot het waarlijk beleven daarvan in staat.
Die specifieke beleving zou men "het geheim van de vrijmetselarij" kunnen noemen. Maar ook de broederschap, het gezamenlijk ondergaan van ritualen en symbolen en de sfeer van vertrouwelijkheid tussen mannen die elkaar anders nooit zouden hebben ontmoet, zouden onder dat geheim kunnen worden gerangschikt.
Overigens zijn de Orde zelf en de onder haar ressorterende loges verenigingen zoals vele andere, met goedgekeurde statuten die voor iedereen bij de Kamer van Koophandel ter inzage liggen.
Hoe kan men lid worden?
De Orde der Vrijmetselaren doet principieel niet aan werving. Wie lid wil worden, moet daar zelf het initiatief toe nemen. Hij doet er goed aan, zich zo uitvoerig mogelijk over de vrijmetselarij, de Orde en de voorwaarden voor toetreding te laten voorlichten. Daarbij zal het bestuur van een loge in zijn omgeving hem graag behulpzaam zijn.
Is de vrijmetselarij nog wel van deze tijd?
Jazeker! De moderne vrijmetselarij is een stroming die er naar streeft, weg te nemen wat mensen verdeelt en te zoeken naar wat hen tot elkaar brengt. Steeds heeft zij getracht, die idealen uit te dragen en aan volgende generaties door te geven. Haar boodschap heeft nog niets aan betekenis verloren.