Sinds de vuurwerkfabriek in Enschede is geëxplodeerd is in heel het land een bewustzijn ontstoken over bedrijven die een bedreiging vormen voor woongebieden die er veelal in de loop der jaren omheen zijn gebouwd. Er is zelfs een website (www.go.to/wijkgevaar) geopend waar men dergelijke bedrijven kan melden, waarop inmiddels honderden potentieel gevaarlijke situaties zijn ingediend. Ook enkele uit Den Bosch. Koudijs, de mengvoederfabriek die tegen de Sintstraten staat is op de betreffende internetsite nog niet opgemerkt. Toch bedreigt Koudijs duizenden bewoners. Sterker, de wijk heeft opmerkelijke overeenkomsten met de inmiddels platgelegde Enschedese wijk.
door Aukje Leijten
Twee jaar geleden ontstond er brand in een mengvoederbedrijf in Doetinchem. Ook dit bedrijf staat gevestigd aan een fikse woonwijk, zoals zo vaak met bedrijven die al lang bestaan, want steden groeien. De silo's van de mengvoederfabriek zaten gevuld met citruspulp, een grondstof die vaak voor mengvoeders wordt gebruikt. Toen de brand in de fabriek snel om zich heen greep, heeft de brandweer aldaar besloten tot ontruiming van de gehele woonwijk. Men was bang voor explosies. Stofexplosies om precies te zijn. Als een silo ontploft vliegen immers de brokstukken alle kanten uit en komen ergens weer genadeloos naar beneden. Terecht heeft de brandweer daar de wijk ontruimd. In Enschede zijn de meeste slachtoffers gevallen (meer dan 600 gewonden) door de enorme hoeveelheid brokstukken die overal neervielen. De Doetinchemse brandweer voorzag een dergelijk scenario en koos voor de zekerheid van ontruimen. Onnodig achteraf, want de brand is uiteindelijk bedwongen maar toch... Het bedrijf staat er overigens nog, al zijn de grootste silo's inmiddels afgebroken.
Koudijs staat in Den Bosch al vele jaren in de belangstelling. Na een lange stilte zijn enkele jaren geleden de bewoners van de Sintstraten weer in het geweer gekomen tegen de overlast van de fabriek. Herrie (in de Sintstraten weet iedereen waar je het over hebt als je over de hoge pieptoon begint) maar vooral stank. De hele stad kan van de luchten van Koudijs meegenieten (naast die van de Cehave en de Heineken) maar de bewoners van de direct aangrenzende wijk worden er gek van. De stank is zo scherp dat het de slijmvliezen aantast. Bewoners liggen nachten wakker en kunnen regelmatig deuren en ramen niet openen.
De klachten van de afgelopen jaren hebben tot een iets grimmiger houding bij het gemeentebestuur geleid waar het de milieuvergunningen betreft en Koudijs beweert al weer een tijdje dat de overlast niet meer kan bestaan omdat ze filters en nog meer filters hebben geplaatst. De wijkbewoners weten uiteraard beter. Die weten met de pijn veroorzakende stank nauwelijks nog raad en de directie van Koudijs blaft ze af en beschimpt ze in de krant.
Inmiddels lijkt Koudijs een nieuwe eigenaar te hebben. (Weet iemand hier meer over?) Stond er vroeger nog in rood-groene letters 'koudijs wouda' op de silo's en vrachtwagens, vandaag de dag is alles overgespoten en de naam 'De heus koudijs' op gebouwen en vrachtwagens verschenen. De actieve buurtbewoners in de Sintstraten lijken zich bij de situatie te hebben neergelegd of zijn wellicht vertrokken, zoals de meeste mensen doen als ze iets niet langer verdragen kunnen.
Maar er is alle aanleiding om nu de actie tegen Koudijs te intensiveren. Misschien een nieuwe eigenaar. In ieder geval nieuwe inzichten waar het gaat om risico's voor de omgeving. Koudijs wil niet verhuizen, stelde de directie een paar jaar geleden. "Wij waren hier eerst, de wijk is pas later gebouwd". Dat moeten we nu maar eens pareren met wat aansprakelijkheidsformuleringen. De gezondheidseffecten n.a.v. de stank en herriehinder werden door de gemeente niet belangrijk genoeg gevonden om Koudijs de wacht aan te zeggen. De gevolgen van een evt. ontploffing brengen het gemeentebestuur misschien op andere gedachten.
Daarom hebben wij besloten via de zgn. WOB-procedure (Wet Openbaarheid van Bestuur) alle relevante vergunningen, bepalingen, beschrijvingen, noodplannen en wat al niet meer betreffende Koudijs op te eisen.
En we zullen er uit publiceren. Zodat straks niemand in de Sintstraten hoeft te zeggen dat ze dachten dat er oud papier opgeslagen lag.
De Sintstraten wordt overigens ook nog vanuit een andere kant bedreigd. Het spoor. Het nachtelijk goederentreingedender daargelaten is bekend dat NS Cargo via het spoor enorm gevaarlijke stoffen vervoerd. Onlangs is het station al eens ontruimd omdat er ergens één van de wagons zou lekken. In de beroemde Bijlmer-pakken hebben brandweerlieden er toen uren gewerkt. Alle reden voor grote zorg. Wat rijdt er dagelijks dwars door de woonwijk? Wat staat er 's nachts op het rangeerterrein. Welke noodplannen liggen hiervoor klaar? Hoeveel slachtoffers zijn in de bedrijfsrisicocalculatie acceptabel bevonden? Bijzonder interessante vragen. Als iemand hier antwoorden bij kan schrijven zien we die graag in onze postbus. In ieder geval ook hier aanleiding voor een WOBje.
Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 345, 2 juni 2000