Die Zauberflöte

een alchemistische allegorie

Dr. M.F.M. van den Berk

 
De muziek van Die Zauberflöte van Wolfgang Amadeus Mozart is volgens velen schitterend, maar het libretto wordt afgedaan als een onbegrijpelijk sprookje. Die Zauberflöte, een alchemistische allegorie geeft de sleutel tot het verhaal. Mozart en de librettisten behoorden tot de ordes van Vrijmetselaren en Rozenkruisers.
 
Vanuit deze achtergrond en vanuit een schets van de tijd waarin zij leefden, wordt uitgewerkt hoe zij tot het maken van deze allegorie kwamen en hoe deze visie, onder andere door de vervolging van de loges van vrijmetselaren, al die tijd onontdekt heeft kunnen blijven. De vrijmetselarij in die tijd werd sterk beïnvloed door een groep die zich bezighield met alchemie. Het `magnum opus' der alchemisten is het proces waarin eerst grondstoffen onttrokken worden aan de aarde; vervolgens ontleed, gereinigd en weer aaneengesmolten.
 
Deze conjunctie blijkt dan vruchtbaar te zijn en de steen der wijzen voort te brengen. De chemische reacties die daarbij optraden werden door alchemisten ook vertaald in geestelijke processen in zichzelf. De opera beeldt de mystieke inwijding van de menselijke ziel uit met behulp van alchemistische symbolen. Mede dankzij het werk van Carl Gustav Jung op het gebied van alchemie en psychologie, is deze visie verder uitgewerkt.
 
Dr. M.F.M. van den Berk, als universitair docent verbonden aan de Katholieke Universiteit Utrecht, houdt zich bezig met 'levensbeschouwelijke
vorming', 'actuele stromingen en theologie' en 'religie en kunst'.
Hij studeerde in Rome, Lyon en Nijmegen en promoveerde op het werk van Bonhoeffer. Hij heeft verschillende publikaties op zijn naam staan. De laatste jaren is hij actief op het gebied van film en audiovisuele vorming en heeft hij hier ook over gepubliceerd.
 
Uitgeverij Tilburg University Press